9. Yargı Paketi unsurları ve içeriği 2024 TBMM görüşmeleriyle gündemde yer alıyor. Adalet Bakanlığı tarafından hazırlanan yargıya ait düzenlemeler içeren kanun teklifini TBMM Başkanlığına sunuldu. 39 unsurluk 9. Yargı Paketi’nde kontrollü özgürlük ve ceza indirimi olacak mı? hususları gündeme gelirken; Bakan Tunç cezasızlık algısına yönelik değerlendirmelerde bulunmuştu. Mevzuyla ilgili bir açıklama da AK Parti Küme Lideri Abdullah Güler’den geldi. Teklifin 23 husustan oluştuğunu, 12 kanunda değişiklik ve düzenleme öngördüğünü belirten Güler, teklifin Genel Şura gündeminde bulunan 9. Yargı Paketi’nin bir modülü olduğunu lisana getirdi. 9. Yargı Paketi unsurlarına nazaran Hakim ve Savcı Yardımcılığı Mülakatı’na çağrılacak aday sayısında değişiklik yapılacak, ilan edilen takım sayısının bir katı fazlası aday, mülakata çağrılacak. Pekala, 9. Yargı Paketi Meclis’ten geçti mi, ne vakit geçecek? 9. Yargı Paketi’nde neler var? İşte, o bahisler hakkında bilgiler.
9. YARGI PAKETİ TBMM BAŞKANLIĞI’NA SUNULDU
AK Parti Küme Lideri Abdullah Güler, TBMM Başkanlığına sunulan yargıya ait düzenlemeler içeren kanun teklifindeki düzenlemeleri aktararak, “Son vakitlerde casusluk hareketleri kapsamında gerek vatandaşlarımıza gerekse yabancı vatandaşlara yönelik bir öteki ülkenin istihbarat elemanları tarafından farklı hataların işlendiğini görüyoruz. Bu kabahatlerin da soruşturma konusu yapılmasına ve farklı ceza verilmesine teklifimizde yer veriyoruz.” dedi.
Güler, Küme Başkanvekilleri Leyla Şahin Usta, Bahadır Yenişehirlioğlu, Dijital Mecralar Komisyonu Başkanı Hüseyin Yayman ve Karaman Milletvekili Selman Oğuzhan Eser ile Meclis’te düzenlediği basın toplantısında, yargıya ait düzenlemeler içeren Noterlik Kanunu ile Birtakım Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi’nin TBMM Başkanlığına sunulduğunu bildirdi.Teklifin 23 unsurdan oluştuğunu, 12 kanunda değişiklik ve düzenleme öngördüğünü belirten Güler, teklifin Genel Konsey gündeminde bulunan 9. Yargı Paketi’nin bir modülü olduğunu lisana getirdi.
Cezasızlık algısının ortadan kaldırılmasına ve infaz sistemine yönelik yasal düzenlemelerle ilgili çalışmaya Adalet Bakanlığı yetkilileri ve TBMM Adalet Komitesi milletvekillerince devam edildiğini tabir eden Güler, “Önümüzdeki günlerde sürdürdüğümüz çalışmayı kanun teklifi haline getireceğiz, hazırlanacak yasa taslağını da 10. Yargı Paketi olarak Meclis Başkanlığımıza arz edeceğiz.” bilgisini paylaştı.
9. YARGI PAKETİ NE VAKİT ÇIKACAK?
Yargıdaki ıslahat iradesinin sürdüğünü vurgulayan Güler, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından açıklanan Yargı Islahatı Strateji Dokümanı ile İnsan Hakları Hareket Planı kapsamında çok sayıda ıslahatın hukuk sistemine kazandırıldığını aktardı.Abdullah Güler, TBMM Genel Kurulu gündemindeki 9. Yargı Paketi’nin görüşmelerine gelecek hafta başlanacağını bildirdi.
İNFAZ DÜZENLEMESİ OLACAK MI?
Adalet Bakanı Yılmaz Tunç infaz düzenlemesi ile ilgili şu açıklamalarda bulundu;
“Bir yıllık kontrollü özgürlük müddetinden yararlanabilmesi için bu bireylerin belirli bir mühlet cezaevinde kalabilmesiyle ilgili bir teklifimiz olmuştu. Bunu tekrar önereceğiz. Yeniden bilhassa kamuoyunda duruşmadaki kılık kıyafeti nedeniyle indirim alan şahıslarla ilgili daima tenkit kelam konusu oldu. Geçen yasama devrinde saf indirim almak için kılık kıyafetin indirim sebebi olmayacağı istikametinde bir düzenleme yapmıştık fakat bu husustaki tenkitler de daima devam etti. Artık bu âlâ hal indiriminin yine bir tartışılması lazım. Tabi burada hem ceza hukukçularımız, hem akademisyenlerimiz, uygulayıcılarımız ve bilhassa milletvekillerimizle âlâ hal indiriminin devam edip etmeyeceği konusunda. Zira cezalarda bir alt hudut var ve bir üst hudut var. Hakim evraka nazaran bu sonlar ortasında karar veriyor. Biz de düzgün hal indirimi olduğunda kimi kabahatler bakımından bilhassa kamuoyunun bir yansısıyla karşı karşıya kalıyoruz. Bu durumda bunu tekrar yine bir gözdem geçirmek gerekir. Birtakım kabahatler bakımından kontrollü özgürlük uygulanır mı uygulanmaz mı bunu yeniden ceza hukukçularımızla konuşmamız gerekir. Taammüden öldürme cürümlerin, taammüden yaralama cürümlerin da bilhassa kontrollü hürlük uygulamalarının toplumda tenkide neden olduğunu görürsün. Bu toplumdan gelen tenkitleri dikkate almak durumundayız. Ve bilhassa toplumu kabahatten korumalıyız. Aslında ceza hukukunun emeli, ceza adaletinin emeli toplumu cürümden korumaktır. Bu manada hem hatanın işlenmesini önleyici önlemler asıl değerli olan konu da burasıdır. Gerek eğitim çalışmaları gerek ailelere yönelik bilgilendirme çalışmaları ve cürüm işlendikten sonra da soruşturmanın aktif bir formda yürümesi gerekir. Soruşturmanın aktif bir halde yürümesi hukukla savcılığın çok güzel bir bağlantı içerisinde bunu sürdürmesi lazım ve kanıtları maddi gerçeği toplaması lazım.
Tabi, şahıslar özgür kaldıktan sonra bir ekip kanıtların, imajların ortaya çıkması toplumda rahatsızlığa neden oluyor. Hasebiyle soruşturma basamağında bu manzaraların elde edilebilmesi, kanıtların elde edilebilmesi konusundaki soruşturmanın daha aktif olabilmesiyle ilgili neler yapılabilir? Bizim seçim beyanahamemizde isimli kollukla ilgili bir fikir vardı. Bu husus tartışılabilir yine. Yeniden, soruşturma kademesinde da bu kanıtların takdiri kıymetli. Kişinin işlediği kabahatin karşılığı bir cezayı alması kıymetli. Ceza aldıktan sonra da cezaevinde infaz sistemimizin bilhassa caydırıcılığa yönelik olması lazım. Bu manada da islaha yönelik çok kıymetli çalışmalarımız var. Bilhassa ceza üzerindeki bireylerin tahliye olduktan sonra bir daha cürüm işlememesi için gerekli eğitim çalışmaları, mesleksel atölyeler, meslek edindirme bunları daha da arttırmanın uğraşı içerisinde olacağız. Tabi yargı ıslahat strateji evrakımız yalnızca ceza alanında değil, hukuk alanında da yeniden vatandaşlarımızın bilhassa uzun süren yargılamalardan bir daha şikayet etmemesi lazım. Şu anda bizim 25 bin hakim ve savcımız var. Birinci derece istinaf ve yargıta olarak 3 dereceli bir sistemimiz var. Bilhassa hakim ve savcılarımızın evrakları incelerken, bilhassa uzun süren duruşmalar, uzun duruşma aralıkları değil, kısa mühlet içerisinde duruşmanın tehdidi temeldir. Duruşma başlar ve karar verinceye kadar devam eder. Ancak mecburî sebeplerle isimli tıp raporunun beklenmesi, eksper raporunun beklenmesi üzere sebeplerle ileriye atıldığını görüyoruz. O vakit bu süreçleri kısaltmamız lazım. Yani mahkemelerin eksper raporlarının müddetinde verilmesi ve kanıtların müddetinde süratli bir biçimde soruşturma basamağında ve konuşturmada da süratli bir formda değerlendirip karara ulaşılması gerekiyor. O nedenle duruşma aralıklarının da uzun olmaması lazım. O nedenle bizim yargı ıslahatı strateji evrakınızın başlığı şu olacak. Hukukun üstünlüğünü temel alan, gecikmeyen ve öngörülebilir. Bu hem ceza adaleti sistemi bakımından cürmün önlenmesi ve cürümlünün cezalandırılması ve gerektiği yaptırımı, hak ettiği yaptırımın ona verilmesi fakat bir daha da hata işlemeyecek noktaya getirilmesi. Bu manadaki hazırlıklarımızı önümüzdeki süreçte Sayın Cumhurbaşkanımız bütün istişarelerden sonra kamuoyuyla paylaşacak. Daima birlikte görmüş olacağız.
CEZA MESKENLERİNİN DOLULUK ORANI
Cezaevlerinin doluluk oranlarıyla ilgili o cezaevi dolu diye bir hatalının cezaevine alınmaması üzere bir durum kelam konusu olamaz. Onun önlemleri devlet alır. Bu noktada zati gerekli önlemleri de alıyoruz. Bu hususta cezaevlerinin doluluk oranı bizim mazeretimiz olamaz. O husustaki zati gerekli yatırım programlarındaki çalışmaları da süratli bir halde sonuçlandırıyoruz. Ve bunu daha da o doluluk oranlarını ortalamanın altına düşürme, yani üretim süreçlerini hızlandırarak o bizim için bir mazeret değil. Yani bir kabahat işlenmişse, tutuklamayı gerektiriyorsa orada cezaevi dolu diye hakim yahut savcı bırakmaz. Bu nedenle o bir mazeret değildir. O mevzudaki önlemleri de artırmanın çabası içerisindeyiz.
9. YARGI PAKETİ NE VAKİT ÇIKACAK?
Bakan Tunç, 9. Yargı Paketi hakkında 14 Ekim tarihinde şu açıklamalarda bulundu;
“9. yargı paketi TBMM’den geçti. Genel şura etabında. Orada görüşülmeye başlanacak. Küme liderimiz da açıklamada bulundu. Yargıyı hızlandırmaya yönelik, kabahat ile gayret ile ilgili konular var. 10. yargı paketi taslak tasarısını görüştük. Meclis grubunuzda vekiller bunu kıymetlendiriyor. Başkanlığa sunulacaktır.”
9. YARGI PAKETİ İLE İLGİLİ BAKAN TUNÇ’TAN AÇIKLAMA
Meclis tatile girmeden evvel Bakan Tunç, sosyal medya hesabından yaptığı açıklamada, 9. Yargı Paketi’nin TBMM Adalet Komitesinde kabul edildiğini anımsatarak, önümüzdeki günlerde de TBMM Genel Şurasında görüşüleceğini bildirdi.
Tunç, kanun teklifinin adalet hizmetlerinin aktifliğini artırma, yargısal süreçleri hızlandırma, hatayla faal gayret sağlama, ceza adalet sistemini ve tüzel güvenliği güçlendirme, temel hak ve özgürlüklerin korunması ve genişletilmesini sağlama, aile kurumunu güçlendirme, hukuk ve ceza uyuşmazlıklarında alternatif tahlil formüllerinin alanlarını genişletme üzere değerli düzenlemeleri içerdiğini kaydetti.
Kanun teklifinin 39 husustan oluştuğunu aktaran Tunç, “20 farklı kanunda değişiklik yapan 39 husustan oluşan kanun teklifinin milletvekillerimizin takdiriyle uzlaşı içerisinde Gazi Meclisimizde kabul edileceğine yürekten inanıyorum. Cumhurbaşkanımız Sayın Recep Tayyip Erdoğan’ın liderliğinde Türkiye Yüzyılı’nı adaletin yüzyılı yapmak için kararlılıkla çalışmaya devam edeceğiz.” tabirlerini kullandı.
9. YARGI PAKETİ İÇERİĞİ VE HUSUSLARI NELER?
Kamuoyunda “9. Yargı Paketi” olarak bilinen Kimi Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi, TBMM Adalet Kurulunda kabul edildi.
Teklifle, İcra ve İflas Kanunu’nda değişiklik yapılacak. Buna nazaran, elektronik ortamda açık artırma suretiyle satışta teklifler ortasındaki fark, satışa çıkarılan malın muhammen değerinin binde beşinden ve her halde 1000 Türk lirasından az olamayacak.
Açık artırma müddetinin son 10 dakikası içinde yeni bir teklifin verilmesi halinde açık artırma 3 dakika uzatılacak. Uzama müddeti içinde yeni bir teklif verilmesi halinde açık artırma mühleti her yeni teklifin verilmesinden itibaren 3 dakika uzatılacak. Son uzama mühleti içinde yeni bir teklif verilmezse mal en yüksek teklif verene ihale edilecek. Uzama müddetlerinin toplamı bir saati geçemeyecek. Bir saatlik mühlet Adalet Bakanlığının kararıyla kısaltılabilecek, uzatılabilecek yahut kaldırılabilecek ve bu kararlar Bakanlığın resmi internet sitesinde duyurulacak.
Aynı Kanunu’nun Ek 1’inci hususundaki düzenlemeyle de nakdî sonlarda tekrar değerleme oranında artırma yapılması sonucunda belirlenen hudutların 10 Türk lirasını aşmayan kısımlarının dikkate alınmayacağı kararı, 1000 Türk lirasını aşmayan kısımların dikkate alınmayacağı formunda değiştirilecek. Tekrar değerleme sonucu belirlenen nakdî sayının 1000 lirayı geçmeyen küsuratı dikkate alınmayacak.
İstinaf ve temyiz kanun yoluna müracaatta temel alınan mali hudutta tekrar değerleme nedeniyle meydana gelen artış, bölge adliye mahkemesinin kaldırma yahut Yargıtay’ın bozma kararları üzerine tekrar verilen kararlar hakkında uygulanmayacak, birinci karar tarihinde geçerli olan mali hudutlar temel alınacak.
Anayasa Mahkemesinin iptal kararı doğrultusunda Avukatlık Kanunu’nda değişiklik yapılacak. İsimli yardım ödeneğinin barolar ortasındaki dağıtımında, birden fazla baronun bulunduğu vilayetlerde, her 5 bin nüfus için tespit edilecek toplam puanın yüzde 30’u o vilayette bulunan barolar ortasında eşit olarak, kalanı ise o vilayette levhaya kayıtlı toplam avukat sayısına bölündükten sonra elde edilen sayının her baronun üye sayısına çarpımı sonucu elde edilecek puana göre dağıtılacak.
Hukuk Mesleklerine Giriş Sınavı ve İdari Yargı Ön İmtihanı’nda soru sorulacak alanlar ortasına “milletlerarası hukuk”, “milletlerarası özel hukuk”, “genel kamu hukuku ve toplumsal güvenlik hukuku” eklenecek. Gereksinim duyulması halinde bu alanlara, yönetmelikle yeni hukuk alanları eklenebilecek.
Hukuk Mesleklerine Giriş Sınavı ve İdari Yargı Ön İmtihanı’nda soru sayısı 100’den 120’ye çıkarılacak. İmtihanlara yeni alanların eklenmesi ve imtihanların yapılma hali ile imtihanlara ait öteki konular Hakimler ve Savcılar Kurulu, Yükseköğretim Şurası, Ölçme, Seçme ve Yerleştirme Merkezi Başkanlığı, Türkiye Barolar Birliği ve Türkiye Noterler Birliğinin görüşü alınarak Adalet Bakanlığı tarafından çıkarılan yönetmelikle düzenlenecek.
Bölge Yönetim Mahkemeleri, Yönetim Mahkemeleri ve Vergi Mahkemelerinin Kuruluşu ve Vazifeleri Hakkında Kanunun tek yargıçla çözümlenecek davalara ait 7’nci unsurundaki nakdî hudutlar; her yıl, bir evvelki yıla ait olarak Vergi Tarz Kanunu’nun yinelenmiş 298’inci unsuru kararları uyarınca tespit ve ilan edilen yine değerleme oranında, takvim yılı başından geçerli olmak üzere artırılmak suretiyle uygulanacak. Tek yargıçla çözümlenecek davaların belirlenmesinde dava tarihindeki, ölçü artırımı yapılan hallerde ise artırımın yapıldığı tarihteki nakdî hudut temel alınacak.
– İdari Yargılama Metodu Kanunu’ndaki değişiklikler
İdari Yargılama Metodu Kanunu’ndaki değişikliğe nazaran de konusu 31 bin Türk lirasını geçmeyen vergi davaları, tam yargı davaları ve idari süreçlere karşı açılan iptal davaları hakkında yönetim ve vergi mahkemelerince verilen kararlar kesin olacak, bunlara karşı istinaf yoluna başvurulamayacak.
Aynı kanundaki değişiklikle, konusu 920 bin Türk lirasını aşan vergi davaları, tam yargı davaları ve idari süreçler hakkında açılan davalar, konusu 270 bin Türk lirasını aşıp 920 bin Türk lirasını aşmayan vergi davaları, tam yargı davaları ve idari süreçler hakkında açılan ve istinaf kanun yolu incelemesinde kaldırma kararı üzerine tekrar karar verilen davalar temyiz edilebilecek.
İdari Yargılama Yordamı Kanunu’nda öngörülen nakdî sonlar; her yıl, bir evvelki yıla ait olarak Vergi Metot Kanunu’nun tekrarlanmış 298’inci unsuru kararları uyarınca tespit ve ilan edilen yine değerleme oranında, takvim yılı başından geçerli olmak üzere artırılmak suretiyle uygulanacak. Bu biçimde belirlenen hudutların 1000 Türk lirasını aşmayan kısımları dikkate alınmayacak.
Duruşma yapılmasının mecburî olduğu davaların belirlenmesinde davanın açıldığı; istinaf yahut temyiz yoluna başvurulabilecek kararların belirlenmesinde ise birinci derece mahkemesi yahut bölge yönetim mahkemesince sonuncu kararın verildiği tarihteki mali hudut temel alınacak. Lakin son karar tarihinden sonra nakdî sonlarda meydana gelen artış, bölge yönetim mahkemesinin kaldırma yahut Danıştay’ın bozma kararı üzerine yine bakılan davalarda uygulanmayacak.
– Hakim ve Savcı Yardımcılığı Mülakatı’na çağrılacak aday sayısı değişiyor
Hakim ve Savcı Yardımcılığı İmtihanı’nda soru sorulacak alanlar ortasına, milletlerarası hukuk ve milletlerarası özel hukuk eklenecek. İdari Yargı Hakim Yardımcılığı İmtihanı’nda ticari işletme-şirketler hukuku alanından da soru sorulabilecek.
Hakim ve Savcı Yardımcılığı mülakatına çağrılacak aday sayısında değişiklik yapılacak. Mevcut kanun kararına nazaran iki katı fazlası çağrılırken düzenlemeyle ilan edilen takım sayısının bir katı fazlası aday mülakata çağrılacak.
Hakimler ve Savcılar Kanunu’ndaki öbür bir değişiklikle Adalet Müfettişlerinin vazife ve yetkileri belirlenecek.
Anayasa Mahkemesinin iptal kararı doğrultusunda, Yargıtay Birinci Başkanı, Danıştay Başkanı, Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı, Danıştay Başsavcısı, Yargıtay Birinci başkanvekilleri, Danıştay başkanvekilleri, Yargıtay Cumhuriyet Başsavcıvekili, Yargıtay ve Danıştay daire liderleri, Yargıtay ve Danıştay üyeleri, Adalet Bakanlığı Müsteşarı, birinci sınıf hakim ve savcılar, birinci sınıfa ayrılmış hakim ve savcılar ve öbür hakim ve savcılara “15.000” gösterge sayısının memur aylıklarına uygulanan katsayı ile çarpımı sonucu bulunacak ölçüde aylık ek tazminat ödenecek.
– Yediemin otoparklarında sahipleri tarafından teslim alınmayan araçların satışı
Karayolları Trafik Kanunu’ndaki değişiklikle buluntu olması nedeniyle yahut kanun kararları yeterince trafikten men edilerek alıkonulan ve sahipleri tarafından 6 ay içinde teslim alınmayan yahut aranmayan yediemin otoparklarındaki araçların satış metodu yine belirlenecek. Bu durumdaki araçların sicilinde bulunan satılamaz, devredilemez, haciz, ihtiyati haciz, rehin üzere şerhler için ilgili kurumlara, bu araçların satılacağı hususu bildirilecek ve satış süreçlerine başlanacak, araçların üzerinde bulunan tüm şerhler ayrıyeten bir sürece gerek olmaksızın, satış tarihinden itibaren kalkmış sayılacak varsa tescil kayıtları buna nazaran düzeltilecek.
İşlem yapılacak aracın tanıtımına yarayan şasi yahut motor seri numaralarının bulunmaması yahut düşmüş olması ya da tamir yahut tadil üzere nedenlerle silinmiş veya tahrip edilmiş olması durumunda bu eksiklikler satış sürecini gerçekleştirecek kurum tarafından ilgili mevzuat kapsamında tamamlanarak araç satışa hazır hale getirilecek. Aracın tescil kaydındaki haciz, ihtiyati haciz, rehin üzere şerhler satış sonrasında satış bedeli üzerinde devam edecek. Satış konusu aracın vergi, ceza yahut prim üzere borçları, satıştan evvelki sahibine ilişkin olup mülkiyet ilgiliye tüm borç ve yüklerinden ari olarak geçecek.
Satış kapsamında belgeye ödenen meblağdan; sırasıyla koruma ve satış için yapılan masraflar, aracın tanıtımına yarayan numaraların tespitine ve tamamlanmasına dair masraflar ve vergi, fotoğraf yahut harç üzere malın aynından kaynaklanan alacaklar ödendikten sonra kalan fiyatın tüm alacaklıların alacağını karşılaması halinde hak sahiplerine Amme Alacaklarının Tahsil Tarzı Hakkında Kanun ve İcra ve İflas Kanunu kararları çerçevesinde dağıtılacak ve bakiye bir fiyat bulunması halinde bu meblağ, koruma edilecek, kamu bankalarında nemalandırılacak ve satıldığı tarihten itibaren 5 yıl içinde müracaat halinde nemalarıyla birlikte hak sahiplerine ödenecek. Beş yıl içinde rastgele bir müracaatın olmaması halinde kelam konusu bedeller Hazine’ye irat kaydedilecek.
Satış kapsamında evraka ödenen meblağdan; sırasıyla koruma ve satış için yapılan sarfiyatlar, aracın tanıtımına yarayan numaraların tespitine ve tamamlanmasına dair sarfiyatlar ve vergi, fotoğraf yahut harç üzere malın aynından kaynaklanan alacaklar ödendikten sonra kalan meblağ, tüm alacaklıların alacağını karşılamazsa sıra cetveli yapılmak üzere ilgili kuruma gönderilecek.
Teklifle, Kamulaştırma Kanunu’na husus eklenecek. Buna nazaran de mülga 6830 sayılı İstimlak Kanunu’nun yürürlüğe girdiği 8 Ekim 1956 tarihine kadar, kamulaştırma süreçlerine dayanmaksızın kamulaştırma kanunlarının hedefine uygun olarak fiilen kamu hizmetine tahsis edilmiş olan taşınmazlar, ilgili kamu kurum ve kuruluşları ismine tahsis tarihinde kamulaştırılmış sayılacak.
Taşınmazda kamu hizmetinin nitelik ve hedefine uygun formda tesis yahut yapının inşa edilmiş olması, bu Kanunun uygulanması bakımından fiilen tahsis kabul edilecek.
Bu durumdaki taşınmazlardan tapuda kayıtlı olanların kayıt sahipleri yahut mirasçıları; tapuda kayıtlı olmayan taşınmazların zilyetleri ya da mirasçıları tahsis tarihi prestijiyle zilyetlikle iktisap kurallarının gerçekleşmiş ve fiili tahsis tarihinden itibaren 10 yıl geçmemiş olması şartıyla, iptal edilen 221 sayılı Kanun’un belirlediği müddet içinde yalnızca taşınmazın fiili tahsis tarihindeki rayiç bedelini isteyebilecek.
Bu husus kapsamındaki taşınmazlar hakkında 12 Ocak 1963 tarihine kadar açılmış ve kanun yolu incelemesinde olanlar dahil görülmekte olan bedel davalarında bu unsur kararları uygulanacak.
Birinci fıkraya nazaran kamulaştırılmış sayılan taşınmazlar hakkında 12 Ocak 1963 tarihinden sonra bu taşınmazlara bağlı olarak bedel dahil ileri sürülen talepler kabul edilmeyecek. Bu karar, 12 Ocak 1963 tarihinden sonra açılmış ve kanun yolu incelemesinde olanlar dahil görülmekte olan davalar hakkında da uygulanacak.
Bu unsur kapsamında açılan ve görülmekte olan davalarda mahkeme ve icra harçları ile her türlü vekalet fiyatları maktu olarak belirlenecek.
Kamulaştırılmış sayılan taşınmazlar, tapuda kayıtlı ise ilgili kamu kurum ve kuruluşlarının talebi üzerine açılacak dava ile ilgili yönetim ismine tescil edilecek. Tapu kaydı olmayan taşınmazlar, tahsisin mahiyeti bakımından tescile tabi ise ilgili yönetim ismine kayıt tesis olunacak. Bu süreçler harca tabi olmayacak.
Teklifle, Anayasa Mahkemesinin “kadının soyadına” ait iptal kararı doğrultusunda, Türk Uygar Kanunu’nda düzenlemeye gidilecek. Bu değişikliğe nazaran bayan, evlenmekle kocasının soyadını alacak. Bayan, evlendirme memuruna yahut daha sonra nüfus yönetimine yapacağı yazılı müracaatla kocasının soyadı önünde evvelki soyadını da kullanabilecek. Bayanın soyadı, kendi soyadı ile evvelki kocasının soyadından oluşuyorsa bayan bu soyadlarından yalnızca birisini evleneceği kocasının soyadının önünde kullanabilecek.
Sesli, yazılı yahut manzaralı mesajla hakaret hatası uzlaştırma kapsamından çıkarılarak önödeme kapsamına alınacak.
TBMM Adalet Komitesinde kabul edilen, kamuoyunda “9. Yargı Paketi” olarak bilinen Birtakım Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi ile Anayasa Mahkemesinin iptal kararları doğrultusunda Türk Uygar Kanunu’nda birtakım düzenlemelere gidilecek.
Buna nazaran, koca, ana yahut çocuk, soybağının reddi davasını açarak babalık karinesini çürütebilecek. Bu dava, dava açma hakkına sahip öteki şahıslara karşı açılacak.
Ana doğumdan, çocuk ise ergin olduğu tarihten başlayarak en geç bir yıl içinde dava açmak zorunda olacak.
Dava açma mühletinin geçmesinden evvel kocanın ölmesi yahut gaipliğine karar verilmesi ya da daima olarak ayırt etme gücünü kaybetmesi hallerinde baba olduğunu sav eden kişi, kocanın altsoyu, anası yahut babası, doğumu ve kocanın vefatını, daima olarak ayırt etme gücünü kaybettiğini yahut hakkında gaiplik kararı alındığını öğrenmelerinden başlayarak bir yıl içinde soybağının reddi davasını açabilecek.
Ayırt etme gücüne sahip olmayan küçüklerin nüfus kaydına, birlikte evlat edinmede ana ve baba ismi olarak evlat edinen eşlerin isimleri; tek başına evlat edinmede ise ana yahut baba ismi olarak evlat edinenin ismi yazılacak. Evlat edinilen başka şahıslar hakkında, talepleri halinde bu karar uygulanacak.
Teklifle, İsimli Yargı Birinci Derece Mahkemeleri ile Bölge Adliye Mahkemelerinin Kuruluş, Vazife ve Yetkileri Hakkında Kanun’a husus eklenecek. Buna nazaran, istinaf incelemesi için evrak kendisine gönderilen ilgili hukuk dairesi, bir ay içinde yapacağı ön inceleme sonucunda iş kısmı bakımından kendisini vazifeli görmez ise gerekçesiyle birlikte belgeyi misyonlu olduğu kanısına vardığı ilgili hukuk dairesine gönderecek. Bir aylık mühletin bitiminden sonra yahut duruşma günü verilen belge hakkında gönderme kararı verilemeyecek.
– Hakaret hatasında ve uzlaştırmada yeni düzenlemeler
Soruşturulması ve kovuşturulması şikayete bağlı olan hakaret kabahati bakımından şikayet müddeti, her ne suretle olursa olsun fiilin gerçekleştiği tarihten itibaren iki yılı geçemeyecek.
Sesli, yazılı yahut manzaralı mesajla hakaret cürmü, uzlaştırma kapsamından çıkarılarak önödeme kapsamına alınacak.
Şüpheli, mağdur yahut cürümden ziyan gören, kendisine uzlaşma teklifinde bulunulduktan itibaren 7 gün içinde kararını bildirmediği takdirde, teklifi reddetmiş sayılacak.
Uzlaşmanın sağlanması halinde, uzlaşma anında tespit edilemeyen yahut uzlaşmadan sonra ortaya çıkan ziyanlar hariç, soruşturma konusu cürüm nedeniyle tazminat davası açılamayacak.
Uzlaştırmacı olmak için hukuk mezunu olma şartı getirilecek. Uzlaştırmacılar, hukuk fakültesi mezunlarının yer aldığı, Adalet Bakanlığı tarafından belirlenen uzlaştırmacı listelerinden görevlendirilecek.
Uzlaşma gerçekleştiği takdirde, mahkeme, uzlaşma sonucunda sanığın edimini defaten yerine getirmesi halinde, davanın düşmesine karar verecek. Edimin yerine getirilmesinin ileri tarihe bırakılması, takside bağlanması yahut süreklilik arz etmesi halinde durma kararı verilecek. Durma mühletince zamanaşımı işlemeyecek. Uzlaşmanın gereklerinin yerine getirilmemesi halinde, mahkemece yargılamaya kaldığı yerden devam olunacak.
Teklifle, Çocuk Muhafaza Kanunu’nda değişiklik yapılacak. Buna nazaran, toplumsal çalışma vazifelileri, mahkemeler yerine İsimli Dayanak ve Mağdur Hizmetleri Müdürlüklerine atanacak.
Vakıflar Genel Müdürlüğü ve mazbut vakıflara ilişkin taşınmazlarla ilgili süreçler nedeniyle pahalı kağıt ve süreç bedeli alınmayacak, kamu kurum ve kuruşlarına rastgele bir iştirak payı ödenmeyecek.
Vakıflar Genel Müdürlüğü, Harçlar Kanunu’nda sayılan yargı harçlarından muaf olacak. Genel Müdürlüğün dava, icra takibi ve süreksiz tüzel müdafaa önlemleri üzere her türlü dava ve işte teminat gösterme mecburiliği olmayacak. Bu karar, Genel Müdürlüğün yönetim ve temsil ettiği mazbut vakıflar ismine taraf olduğu dava, icra takibi ve süreksiz hukuksal muhafaza önlemleri üzere her türlü dava ve iş hakkında da uygulanacak.
Vakıf kültür varlıklarının onarım yahut tamir karşılığı kiralama süreçlerine ait yordam ve asıllar yönetmelikle belirlenecek.
Anayasa Mahkemesinin, birtakım Cumhurbaşkanlığı kararnamelerini iptal etmesi münasebetiyle Hakimler ve Savcılar Kurulu (HSK) ile Anayasa Mahkemesi takımlarına ait düzenlemeler yapılacak.
Teklifle, Hukuk Muhakemeleri Kanunu’ndaki nakdî sonlarla ilgili düzenlemelere gidilecek. Buna nazaran mali hudutlar her takvim yılı başından geçerli olmak üzere, evvelki yılda uygulanan mali hudutların; o yıl için Maliye Bakanlığınca her yıl tespit ve ilan edilen tekrar değerleme oranında artırılması suretiyle uygulanacak. Bu halde belirlenen hudutların bin Türk lirasını aşmayan kısımları dikkate alınmayacak.
İstinaf ve temyiz kanun yoluna müracaatta temel alınan mali hudutta yine değerleme nedeniyle meydana gelen artış, bölge adliye mahkemesinin kaldırma yahut Yargıtay’ın bozma kararları üzerine tekrar verilen kararlar hakkında uygulanmayacak, birinci karar tarihinde geçerli olan mali sonlar temel alınacak.
– Arabuluculuk düzenlemeleri
Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Kanunu’nda öngörülen değişikliğe nazaran, mutabakat evrakının taraflarından biri, icra edilebilirlik şerhi verilmesinden sonra tapu müdürlüğünden tescil talebinde bulunabilecek. Tapu müdürlüğünce taşınmaza ait mevzuatta öngörülen gerekli inceleme ve kıymetlendirme yapıldıktan sonra resmi senet düzenlenmeksizin tescil talebi yerine getirilecek.
Ayrıca taraflardan birinin geçerli bir mazeret göstermeksizin birinci toplantıya katılmaması sebebiyle arabuluculuk faaliyetinin sona ermesi durumunda toplantıya katılmayan taraf, son tutanakta belirtilecek ve bu taraf davada kısmen yahut büsbütün haklı çıksa bile karşı tarafın ödemekle yükümlü olduğu yargılama masraflarının yarısından sorumlu tutulacak. Ayrıyeten bu taraf lehine Avukatlık Taban Fiyat Tarifesi’ne nazaran belirlenen vekalet fiyatının yarısına hükmedilecek.
Arabuluculuk eğitimini tamamlayan ve mesleğinde 20 yıl kıdeme sahip olanlar, yazılı imtihana girmeden arabuluculuk siciline kayıt olabilecek.
– TMSF’nin kayyum olarak atanması
Suçtan kaynaklanan mal varlığı bedellerini aklama, silahlı örgüt, silahlı örgüte silah sağlama, terörizmin finansmanı kabahatlerinin işlendiği konusunda kuvvetli kuşku sebeplerinin varlığı halinde şirketlere yahut malvarlığı bedellerine kayyum atanmasına karar verildiği takdirde, düzenlemenin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren 5 yıl müddetle Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu (TMSF) kayyum olarak atanabilecek.
Bu halde kayyumluk hak ve yetkileri bakımından Bankacılık Kanunu’nda TMSF’ye verilen hak ve yetkiler kıyasen uygulanacak. Şirketlerin genel şura yetkileri, Türk Ticaret Kanunu kararlarına tabi olmaksızın TMSF tarafından kullanılacak. Bu şirketler yahut malvarlığı kıymetleri TMSF’nin nezaretinde, TMSF’nin atadığı yöneticiler tarafından ticari teamüllere uygun olarak ve basiretli bir tacir üzere yönetilecek.
Bu şirketlerin yahut malvarlığı kıymetlerinin mali durumu, paydaşlık yapısı, piyasa şartları yahut öbür sıkıntıları nedeniyle şirketin yahut varlıklarının ya da malvarlığı kıymetlerinin kısmen yahut büsbütün satılmasına yahut feshi ile tasfiyesine TMSF tarafından karar verilebilecek. Satış ve tasfiye süreçleri, ilgili şirketin yönetim/müdürler kurulu yahut malvarlığı kıymetleri, kayyum temsilcileri ya da TMSF tarafından yerine getirilecek.
Satış ve tasfiye süreçlerinde, azınlık paylarının sahiplerinin isteği aranmayacak. Satıştan elde edilen gelirden şirket yahut malvarlığı kıymetlerinin borçları ödendikten sonra kalan meblağ, şirket yahut malvarlığı kıymetlerinin işlerinde kullanılabilecek.
Fesih ve tasfiye süreçleri sonunda borçlar ödendikten sonra kalan meblağ, yargılamanın kesin kararla sonuçlandırılmasına kadar açılan bir hesapta nemalandırılacak. Şirketlerin tasfiye süreçlerini yürütmek üzere TMSF Kurulu tarafından görevlendirilen tasfiye komitesi, isimli süreçler yahut davalar bakımından taraf ehliyetine sahip olacak.
Kayyumluk misyonu TMSF tarafından yürütülen şirketler, açtıkları davalarda harçtan muaf olacak. TMSF’nin kayyum olarak atanmasına karar verilen şirket, taşınmaz, hak, varlık ve alacaklar hakkında Ceza Muhakemesi Kanunu’nun 128’inci hususu uyarınca verilen el koyma ve önlem kararları, kayyum yetkisinin TMSF’ye evresiyle birlikte zaten kalkacak.
TMSF’nin kayyum olarak atandığı şirketleri yahut malvarlığı bedellerini yönetmek ve temsil etmek üzere atananlar yahut görevlendirilenler ya da atananlar tarafından temsil yetkisini haiz olmak üzere görevlendirilenler ile bu kapsamda yapılan süreçler hakkında, Bankacılık Kanunu’nun 127’nci unsuru uygulanacak.
TMSF’nin kayyumluk vazifesi kapsamındaki karar ve süreçlerine karşı açılan davalar, Fon’un merkezinin bulunduğu yer yönetim mahkemelerinde görülecek.
Komisyon Başkanı ve AK Parti İstanbul Milletvekili Cüneyt Yüksel, teklifin kabul edilmesinin akabinde yaptığı açıklamada, görüşmelerin yaklaşık 20 saat sürdüğünü belirtti.
Teklifin komite sürecinin verimli ve başarılı geçtiğini söz eden Yüksel, komitedeki görüş ayrılıklarına ait hükümlerle ilgili AK Parti Kümesinin, ilgili bakanlıklar ve öteki paydaşlarla gerekli tesir tahlillerini yapacağını bildirdi.
Yüksel, iktidar ve muhalefet partisi milletvekillerinin vereceği takviyeyle Genel Heyette teklifin kabul edileceğine inandığını lisana getirdi.
