Nihal Candan’ın Durumu ve Anoreksiya Nervozanın Önemi
Son aylarda çeşitli suçlamalarla tutuklanan Nihal Candan, cezaevinde kaldığı süre zarfında anoreksiya hastalığı nedeniyle ciddi kilo kaybı yaşamıştı. Doktorların tavsiyesi üzerine cezaevinden tahliye edilerek aile evinde tedavi altına alındı. Diyetisyen Gülçin Işık, bu sürecin bireyin beslenme düzeniyle doğrudan bağlantılı olduğunu ifade ederken, yeme bozukluklarının hastalığa dönüşmesinde etkili olan unsurlar hakkında bilgi verdi. Tedavi sürecinin psikolojik boyutu da oldukça önemli. Peki, yeme bozukluklarının nedenleri nelerdir ve altında yatan faktörler neler olabilir? Psikiyatrist ve Psikoterapist Doç. Dr. Adnan Çoban, anoreksiya nervoza hakkında merak edilenleri tüm ayrıntılarıyla anlattı. İşte uzmanlarımızın yorumlarıyla hazırlanan anoreksiya ve yeme bozuklukları dosyası…
Yeme Bozukluğu Olarak Bilinen Anoreksiya Nervoza Nedir?
Psikiyatrist-Psikoterapist Doç. Dr. Adnan Çoban, anoreksiya nervoza ile ilgili tüm detayları sizler için açıkladı. Anoreksiya nervoza, bireyin ideal kilosunun çok altında olmasına rağmen aşırı kilo alma korkusu ve bu konuda duyarlılık gösteren bir yeme bozukluğudur. Bu kişiler genellikle çarpık bir beden algısına sahiptir. Normalden çok daha zayıf olmalarına rağmen kendilerini kilolu hissederler. Hem ruhsal hem de tıbbi açıdan son derece tehlikeli ve yaşamı tehdit edici boyutlara ulaşabilen bir psikiyatrik bozukluktur.
Anoreksiya Nervoza Nasıl ve Neden Olur?
Bu konunun kesin bir yanıtı yoktur. Ancak genetik yatkınlık, diğer psikiyatrik rahatsızlıklarda olduğu gibi anoreksiya nervozada da etkili olabilmektedir. Anoreksiya nervoza, şizofreni, depresyon, bipolar gibi ciddi psikiyatrik rahatsızlıkları olan bireylerin birinci derece akrabalarında görülebilir. Anoreksiya nervozalı bireyler genellikle mükemmeliyetçi, hayatı “ya hep ya hiç” perspektifinden değerlendiren, utangaç, çekingen ve takıntılı bir yapıya sahiptirler. Çoğu zaman duygularını ifade etmek yerine içe atmayı tercih ederler. Ayrıca, bu bireyler beslenme konusunda yanlış yönlendirilmiş, bedenleri ve kiloları hakkında aşırı eleştirel bir tutum geliştirmiş, ebeveynleriyle sağlıklı bir bağlanma kuramamış ve çocuklukta travmalara maruz kalmış kişilerdir.
Genetik faktörlerin yanı sıra, modanın yanlış yönlendirmesi ve medyada zayıf beden algısının sıkça vurgulanması da anoreksiya nervozayı tetikleyebilmektedir. Anoreksiya nervozalı bireyler, kilolu olmayı değersizlik, yetersizlik ve dışlanma ile ilişkilendirirler. “Benim hiç kilo almamam lazım, bir gram bile fazla kilom olmamalı” gibi düşüncelerle kendilerini baskı altında hissederler. Bu da onları anoreksiya noktasına kadar götürebilir.
Anoreksiya Nervoza’nın Belirtileri
Anoreksiya nervozanın başlangıcında, kişiler yemek yemeye karşı aşırı bir direnç gösterirler, genellikle katı diyetler uygularlar veya aşırı egzersiz yaparak zayıf kalma çabası içinde olurlar. Zamanla, bu bireylerin beden sağlıkları ciddi şekilde bozulur. Anoreksiya nervozalı kişiler, kilo alımını engellemek için çeşitli ritüeller geliştirirler. Örneğin:
- Yemek tarifleri toplayarak düşük kalorili alternatifler ararlar.
- Karbonhidratlı besinleri tamamen hayatlarından çıkarırlar.
- Yemek saatlerinde ortadan kaybolarak başkalarıyla yemek yemekten kaçarlar.
- Yemek yedikten sonra kusma, diyet hapları veya müshil kullanma gibi yöntemlere başvururlar.
- Başka insanlarla yemek yemekten çekinirler ve bol kıyafetler giyerek zayıflıklarını gizlemeye çalışırlar.
Bu süreçte, anoreksiya nervozalı bireyler, kendilerini aşırı kilolu görme ya da kilo almaktan korkma gibi düşüncelerle hareket ederler.
Anoreksiya Nervoza Tedavisi ve Ölümcüllüğü
Anoreksiya nervoza, son derece tehlikeli ve hayati risk taşıyan bir psikiyatrik rahatsızlıktır. Başlangıçta psikiyatrik bir bozukluk olarak görünse de zamanla ciddi tıbbi sorunlara yol açabilir. Eğer bir kişi vücut ağırlığının yüzde otuzundan fazlasını kaybetmişse ve hayati bir tehlike söz konusuysa, mutlaka hastaneye yatırılarak tedavi edilmelidir. Anoreksiya nervozalı bireylerin yaşadığı durumu kabul etmeleri zordur, bu nedenle tedavi süreci genellikle uzman bir ekiple yürütülmelidir. Psikiyatrist, psikolog, diyetisyen ve dahiliye, endokrinoloji gibi uzmanların yer aldığı bir ekip, bireyin tedavi sürecini yönetmelidir.
Tedavi sürecinde, bireylere antipsikotikler, antidepresanlar ve anksiyolitikler gibi ilaçlar verilebilir. Çok şiddetli vakalarda, Elektro konvülsif terapi (EKT) de uygulanabilir. Hastane ortamında, bireyin içgörüsünü artırmak ve arka planda yatan travmaları tespit etmek için yoğun bir psikoterapi programı uygulanmalıdır. Bu bütüncül yaklaşım sayesinde, anoreksiya nervozalı bireyler zamanla tedaviye olumlu yanıt verebilirler.
Psikolog Dilek Memnun’un Değerlendirmeleri
Psikolog Dilek Memnun, anoreksiya beslenme bozukluğunun bireyin vücut ağırlığında anormal derecede düşüklük, yoğun kilo alma korkusu ve çarpık kilo algısıyla ortaya çıktığını belirtmektedir. Anoreksiya mağduru bireyler, kilolarını ve vücut şekillerini kontrol etmek amacıyla yaşamlarında önemli değişiklikler yapma eğilimindedirler. Ayrıca, modern dünyanın zayıflığın güzellik sembolü olarak gördüğü vurgusu, bireylerin öz değerlerini zayıflıkla eşit görmesine yol açmaktadır.
Diyetisyen Gülçin Işık’ın Bilgileri
Diyetisyen Gülçin Işık, anoreksiyanın nedenleri ve belirtilerini şu şekilde özetlemektedir: Bu hastalık, kilo almaktan korkma, zayıf kalma çabası ve beden algısının bozulması gibi unsurlarla kendini gösterir. Bu belirtiler, özellikle ergenlik döneminde daha fazla görülse de, yetişkinlerde de rastlanabilir. Aşırı kilo kaybı, yoğun egzersiz yapma, yorgunluk, uyku bozuklukları, deride renk değişimleri, adet düzensizlikleri ve sindirim sorunları gibi birçok şikayet ortaya çıkabilir.
Anoreksiya hastaları, sürekli kalori hesabı yapar, besinlerin kalorilerini hesaplar ve aşırı yedikleri durumlarda kendilerini kusturabilirler. Başkaları için yemek hazırlasalarda, kendileri yemek yemeyi reddeder, öğün atlarlar ve kalabalık ortamlardan uzak dururlar. Bu durumda, mutlaka psikolog veya psikiyatrist takibi gereklidir. Kişinin tedavi sürecinde aileyle birlikte hareket edilmeli ve yeme bozukluğunun kök nedenleri belirlenerek tedavi planı oluşturulmalıdır. Sağlıklı olmak, yalnızca kiloyla değil, bedenin mikro ve makro öğeleri, biyokimyası ve ruh sağlığı ile de ilgili olmalıdır.
