AIDS nedir, tedavisi var mı? soruları gündemde yer alan haberlerle merak konusu oluyor. Korunmasız cinsel alaka, HIV olumlu kişinin partneri olanlar, damar içi husus bağımlılığı ve ortak enjektör kullanımı olanlar risk kümesinde yer alır. Ayrıyeten HIV müspet anneden bebeğe gebelik devrinde, doğum sırasında ya da doğum sonrasında emzirme ile bulaşabilmektedir. İşte, AIDS hakkında detaylar.
AIDS ne demektir?
AIDS (Acquired Immune Deficiency Syndrome) HIV tarafından oluşturulan, Türkçe’de “Edinsel Bağışıklık Yetmezliği Sendromu” olarak isimlendirilen bir hastalıklar tablosudur. Bağışıklık hücrelerinin yüksek seviyede tahribatı sonucu fırsatçı enfeksiyonların ilerleyerek önemli hastalık tabloları oluşturması durumudur. Yetersiz bağışıklık sistemi durumlarında ortaya çıkan bakteriyel, viral, mantarlara bağlı ya da protozoal enfeksiyonlara fırsatçı enfeksiyonlar ismi verilmektedir. Erken teşhis ve gelişen tedavi şartları ile HIV müspet bireyler AIDS periyoduna geçmeden uzun yıllar yaşayabilmektedir.
HIV nedir?
HIV (Human Immmunodeficiency Virus), Türkçe’de İnsan Bağışıklık Yetmezliği Virüsü olarak isimlendirilen bir hastalık etkenidir. Virüs insan bağışıklık hücrelerine nüfuz ederek bağışıklık sistemini zayıflatır ve fırsatçı enfeksiyonların görülmesine neden olur.
HIV Müspet ne demektir?
HIV + (pozitif) olmak, kişinin bedeninde İnsan Bağışıklık Yetmezliği Virüsü’nün bulunması demektir. HIV’in bağışıklık sisteminin zayıflaması ve fırsatçı enfeksiyonlara açık hale gelmesiyle karakterize bir kronik enfeksiyondur. Kişi hiç bir hastalık belirtisi olmaksızın uzun yıllar hayatına devam edebilir.
AIDS Belirtileri neledir?
HIV virüsü bulaştıktan sonra 10-15 yıl üzere uzun bir müddet belirti vermeyebiliyor. Fakat HIV bulaştıktan sonra erken devirde ateş, lenf bezlerinde büyüme, farenjit, deri döküntüleri, bulantı, kusma, ishal, kas ve eklem ağrıları, baş ağrısı üzere AIDS’e has olmayan, hatta grip gibisi belirtiler veriyor.Belirtiler tedaviye muhtaçlık kalmadan 2-4 haftada geçiyor ve bu devirden sonra kişi bulaştırıcı olmaya başlıyor.
6-12 hafta ortasında ise bedende anti-HIV antikorları oluşmaya başlıyor. Fakat bu antikorların hastalığın ilerlemesini durdurucu tesiri yok.
Bu devirden sonra sessizlik periyoduna giren AIDS, hastaların yaklaşık yüzde 40 yahut 50’sinde lenf bezlerinde büyüme dışında bir belirti vermiyor. Bu mühlet ise yaklaşık olarak 8-10 yıl sürüyor.
Bu devrin sonunda hastalık yine belirti vermeye başlayınca erken periyotta baş ağrısı, kilo kaybı, halsizlik, nedeni bulunamayan ateş, uzun süren ve tedavi edilemeyen ishal, deri döküntüleri, yaygın ve sık herpes (uçuk) enfeksiyonları ve ağızda mantar enfeksiyonları oluşuyor.
Daha geç devirde, bağışıklık sistemi sağlam olan bireylerde enfeksiyon yapmayan birtakım virüs, parazit ve mantarların sebep olduğu enfeksiyonlar görülmeye başlanıyor. Olağan bireylerde sık rastlanmayan beyin lenfoması ve kaposi sarkomu üzere kimi özel kanser tipleri de belirebiliyor.
Bulaşma Yolları Nelerdir?
İnsan immün yetmezlik virüsü, HIV,
HIV olumlu kişi ile korunmasız (kondom kullanılmadan) yapılan her türlü (oral, vajinal, anal) cinsel bağ ile,
Ortak kullanılan ve HIV enfekte enjektör yahut steril edilmemiş cerrahi malzemelerle
Enfekte kan ve kan eserleriyle (Ülkemizde 1987 yılından itibaren, her kan ve kan eserine gerekli testler yapıldıktan sonra hastaya verilmektedir.),
HIV müspet anneden bebeğe gebelik periyodunda, doğum sırasında ya da doğum sonrasında emzirme ile bulaşabilmektedir.
Riskli Kümeler Kimlerden Oluşur?
Bulaş yolları değerlendirildiğinde:
HIV müspet kişinin partneri olanlar,
Korumasız cinsel münasebete girenler,
Riskli temas hikayesi bulunan şahıslar,
Damar içi unsur bağımlılığı ve ortak enjektör kullanımı olanlar,
HIV olumlu hamilelerin bebekleri risk altındaki kümeleri oluşturmaktadır.
HIV’in Bulaşmadığı Durumlar Nelerdir?
Dokunmak, tokalaşmak ve sarılmakla, gözyaşı, ter ve tükürükle, birebir yerde oturmak ve tıpkı havayı solumakla, birebir havuzu, tuvaleti saunayı ve duşu paylaşmakla, giysilerin ortak kullanılması ile tabak, çatal, kaşık bıçak ve bardak paylaşmakla, telefon kulaklığı ve kapı tokmağı ile sivrisinek, böcek sokması ve hayvan ısırması ile HIV bulaşmamaktadır.
HIV/AIDS Enfeksiyonunun Teşhis Yolları Nelerdir?
HIV/AIDS enfeksiyonun tanısı hastalığa özgü laboratuvar testleri ile konulmaktadır.
HIV’in Tedavisi Nasıldır?
HIV enfeksiyonunda virüsü ortadan kaldıran bir tedavi şimdi yoktur lakin virüsün çoğalmasını denetim eden ilaçlar vardır. Bu ilaçlar, hastalığın kesin tedavisini sağlamamakla birlikte virüsün bedende çoğalmasını denetim altına alarak bağışıklık sisteminin zayıflamasını önlemekte ve AIDS tablosunun ortaya çıkışını engellemektedir.
HIV/AIDS enfeksiyonundan Korunma yolları nelerdir?
HIV enfeksiyonu önlenebilir bir hastalıktır. Korunma tedbirleri tedaviden çok daha tesirli ve ucuzdur.
Cinsel yolla bulaştan korunma için;
Güvensiz ve korunmasız cinsel temastan kaçınılması,
Tek eşlilik,
Cinsel bağlantı sırasında kondom kullanılması gerekmektedir.
Kan yolu ile bulaştan korunma için
Taraması yapılmış HIV(-) kan ve kan eserlerinin kullanılması,
(Kan ve kan eserleri ile olan bulaşmaya karşı korunma gayesi ile 1987 yılından beri ülkemizde kan ve kan eserleri HIV tarafından test edilmektedir. Organ ve doku nakilleri öncesinde gerekli testlerin yapılması HIV geçiş riskini en aza indirmektedir.)
Tek kullanımlık steril enjektör ve cerrahi materyallerin kullanılması,
Ortak enjektör kullanımından kaçınılması gerekmektedir.
HIV (+) hamileden bebeğe bulaşın önlenmesi için,
Uygun tedavi ve takibinin yapılması, doğumun sezaryan halinde planlanması,
Doğumdan evvel anneye ve doğum sonrasında bebeğe ilaç tedavisi başlanması,
Annenin bebeğini emzirmemesi gerekmektedir.
