Kademeli emeklilik tablosu koşulları ve ne vakit çıkacağı, vatandaşların gündeminde yer almaya devam ediyor. Yaş beklemeden erken emeklilik bekleyen çalışanların takip ettiği erken emeklilik yani kademeli emeklilik sistemi ile ilgili Cumhurbaşkanı Yardımcısı Yılmaz daha evvel değerlendirmelerde bulunmuştu. Öte yandan hususla ilgili Toplumsal Güvenlik Baş Uzmanı İsa Karakaş, “Emeklilikte kademe ile ilgili düzenlemenin eninde sonunda olacağına inanıyorum.” diyerek tarih verdi. Kademeli emeklilikte, çalışanların emeklilik yaşını beklemek yerine, daha erken bir tarihte kısmi emeklilik avantajlarından yararlanmalarına imkan sağlarken, yararlanabilecek bireyler ekseriyetle belli bir hizmet müddetini doldurmuş ve muhakkak yaş kriterlerini karşılamış olması gerekiyor. Pekala, kademeli emeklilik kuralları neler? İşte, detaylar.
KADEMELİ EMEKLİLİK ÇIKACAK MI?
Sosyal Güvenlik Baş Uzmanı İsa Karakaş, TGRT Haber TV’de değerlendirmelerde bulundu. Kademeli emeklilik ne vakit çıkacak? sorusunun cevabına yönelik şunları söyledi:
Eninde sonunda kesinlikle yapılacak. Zira toplumsal güvenlik bir zincirdir. Artık orada EYT ile birlikte halka o denli bir koptu ki 17 yıl 24 yıl kabul edilebilecek bir durum değil. Adil değil. Eninde sonunda bunun yumuşatılması gerekiyor ki insanların sisteme inancı olması gerekiyor. Yani ben erken emekliyi teşvik eden bir uzman değilim. Lakin bunun yapılması gerekiyor. Emeklilikte kademe ile ilgili düzenlemenin eninde sonunda olacağına inanıyorum. Benim beklentim 2027 üzere bununla ilgili kesinlikle bir düzenleme olacağı istikametinde.”
EMEKLİLİK SİSTEMİ DEĞİŞİYOR MU?
AK Parti Küme Lideri Abdullah Güler, “Hem prim ölçüsünü temel alacak, hem yaşı temel alacak ve ödenen süreyi temel alacak biçimde daha adil, daha istikrarlı ve sürdürülebilir mahiyette bir emeklilik sistemini inşa etmemiz lazım. Tabi bakanlığımızın bu hususta çalışmaları vardır. Lakin şu anda bir yasal düzenleme açısından elimizde bu türlü bir metin yok. Bunu ilerleyen vakit dilimi içerisinde daha geniş çerçevede çalışmak lazım.”
Hem prim ölçüsünü temel alacak, hem yaşı temel alacak ve ödenen süreyi temel alacak biçimde daha adil, daha istikrarlı ve sürdürülebilir mahiyette bir emeklilik sistemini inşa etmemiz lazım. Dünyada 3-4 çalışana karşılık bir emeklinin, Türkiye’de ise 2 çalışana karşı bir emekli var.
Avrupa’nın çok gelişmiş ülkelerinde bizim ülkemizde olduğu üzere 40’lı, 45’li, 50’li yaşlarda bir emekliye rastlayamazsınız. Oradaki emeklilik yaşı 65’tir, 67’dir.” açıklamasında bulundu.
KADEMELİ EMEKLİLİK GELECEK Mİ?
Güler’in açıklamasıyla kademeli emeklilik beklentileri arttı. Lakin bahisle ilgili resmi bir açıklama gelmedi.
Öte yandan daha evvel kademeli emeklilik ile ilgili Cumhurbaşkanı Yılmaz değerlendirmelerde bulunmuştu. Kademeli emeklilik düzenlemesi olacağına yönelik argümanları yanıtlayan Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz, “Sosyal güvenlikle ilgili şu anda bir çalışmamız yok.” demişti.
KADEMELİ EMEKLİLİK GÜNDEMDE VAR MI?
Soru: Noyan Bey daima EYT’den bahsediyorsunuz. EYT’nin yarattığı büyük bir haksızlık var. Devletin imkânları varsa yoksa EYT için kullanıldı lakin 2000-2008 girişlilerin uğradığı mağduriyeti kimse görmüyor, görmezden geliyor. Kademeli emeklilik konusunu inceleyip gündeminize alırsanız çok sevinirim? Cihan A.
Cevap: Bu soru üzere okuyuculardan çabucak hemen her gün kademeli emeklilik hakkında iletiler alıyorum. Kademeli emekliliği gündeme getirmememden şikâyet ediyorlar. 2023 yılının mart ayında, 8 Eylül 1999 öncesi sigorta girişi olanların EYT’den yararlanıp emekli olmalarına imkân tanındı ve 2 milyona yakın kişi geçen sene EYT’den emekli oldu. Prim gün sayısını dolduranlar bundan sonra da EYT’den yararlanıp, emekli olacak. EYT düzenlemesi ile 8 Eylül 1999 öncesi sigortalı olanların uğradıkları haksızlık giderildi lakin bu sefer 8 Eylül 1999 sonrası sigorta girişi olanlar kendilerine haksızlık yapıldığı gerekçesiyle reaksiyon göstermeye başladı. Haklılık hissesi var mı; var. Milyonlarca kişi “1 güne 17 yıl kabul etmiyoruz” sloganı ile uğradıkları haksızlığın ve ortaya çıkan adaletsizliğin giderilmesini istiyor. Beklentileri ise kademeli emeklilik. Yani, yaş koşulunun birinci işe giriş tarihine nazaran tekrar düzenlenmesi ve 58-60 yaş kuralının kaldırılması.
Bu şahısların bir kısmı 23 yıldır çalışıyor ve ödedikleri prim 9 bine yaklaşmış durumda. Bu durumda olanlar emeklilik hakkı isterken, bir kısmı ise çalışmaya devam etmek istiyor fakat kademeli emeklilik hakkının kendilerine tanınmasını talep ediyor. Pekala, kademeli emeklilik gündemde mi? Bu vesile ile bu hususa neden pek değinmediğime de açıklık getireyim.
EYT düzenlemesinin toplumsal güvenlik sistemi üzerindeki tesirine, SGK’nın 2023 yılı faaliyet raporundan alıntılar yaparak, geçen yazımda değindim. İstek eden, “İşte toplumsal güvenliğin bütçesi” başlıklı yazımı okuyabilir. Raporda, EYT düzenlemesinin SGK’nın bütçesi üzerindeki olumsuz tesiri açık açık belirtiliyor. Hal böyleyken yeni bir EYT düzenlemesinin yapılmayacağı ayan beyan ortada. Hatta bir adım daha ileri gideyim, mevcut emekli maaşlarının düşüklüğü ve emekliye artırım konusu gündemdeyken kademeli emekliliğin gündeme gelmesi neredeyse imkânsız. Okuyucuları da anlıyorum. Bu bahis bir halde gündemde tutulur, kamuoyu baskısı oluşursa, bir ihtimal kademeli emeklilik düzenlemesi çıkar beklentisi var.
KADEMELİ EMEKLİLİK NEDİR?
Kademeli emeklilik, sigortalı çalışanların belli bir yaşa ve prim gün sayısına ulaştıklarında kısmi olarak emekli olmalarını sağlayan bir sistemdir. Kademeli emeklilik koşulları, sigortalılık çeşidine ve başlangıç tarihine nazaran değişmektedir.
Kademeli emeklilik hakkında tam ayrıntılar, resmi çalışmaların hayata geçmesiyle belirlenir.
