Öğretmenlik Meslek Kanunu unsurları ve içeriği 2024 son dakika gelişmeler ile takip ediliyor. Geçen yasama yılında birinci kısmında yer alan unsurları üzerindeki görüşmeler tamamlanan Öğretmenlik Mesleği Kanunu (ÖMK) Teklifi’nin ikinci kısmı üzerindeki hususlar Meclis’te bedellendiriliyor. Ulusal Eğitim, Kültür, Gençlik ve Spor Komisyonunda, AK Parti milletvekillerinin imzasını taşıyan Öğretmenlik Mesleği Kanunu 25 unsuru daha kabul edildi. Teklifin bu hafta Meclis Genel Şurası’ndan geçerek yasalaşması bekleniyor. Teklifte öğretmenlere yönelik işlenen kabahatlerde cezaların yarı oranda arttırılması ve adaylara 30 bin ek göstergenin memur aylık katsayısı ile çarpımı kadar maaş verilmesi unsuru yer alıyor. Öğretmen adaylarının mesleğe hazırlanması, gelişimi ve meslek basamaklarında ilerlemeleri için MEB bünyesine bağlı olarak “Milli Eğitim Akademisi” kuruyor. Peki, Öğretmenlik Meslek Kanunu nedir, yürürlüğe girdi mi? İşte, ayrıntılar.
ÖĞRETMENLİK MESLEK KANUNU NE VAKİT YASALAŞACAK?
TBMM Genel Heyetinde, geçen hafta görüşmelerine başlanan ve 42 unsurdan oluşan Öğretmenlik Mesleği Kanunu Teklifi’nin 25 unsuru kabul edildi. Teklifin bu hafta Meclis Genel Konseyi’nden geçerek yasalaşması bekleniyor.
ÖĞRETMENLİK MESLEK KANUNU HUSUSLAR İ VE TASLAĞI
Kabul edilen hususlara nazaran, öğretmenlik, genel kültür, özel alan eğitimi ve öğretmenlik meslek bilgisi bakımından hazırlığı gerektiren özel bir ihtisas mesleği olarak tanımlanıyor.
Öğretmen olarak istihdam edilecekler, öğretmenlik mesleğine kaynak teşkil eden en az lisans seviyesinde yükseköğretim programlarından yahut bunlara denkliği kabul edilen yurt dışı yükseköğretim programlarından mezun olan ve hazırlık eğitiminde başarılı olanlar ortasından seçilecek.
Öğretmen olarak istihdam edileceklerde genel kültür, özel alan eğitimi ve öğretmenlik meslek bilgisi bakımından aranacak niteliklerle öğretmenlik alanlarına kaynak teşkil edecek yükseköğretim programları, kelam konusu nitelikler temel alınarak Bakanlıkça belirlenecek.
Öğretmenlik mesleği yeterlikleri çerçevesinde belirlenen teorik ve uygulamalı derslerden oluşan hazırlık eğitimi, Ulusal Eğitim Akademisi tarafından verilecek. Öğretmenlik mesleğinin gerektirdiği bilgi, maharet, tavır ve pahaları içeren öğretmenlik mesleği yeterlikleri Bakanlıkça belirlenecek.
Hazırlık eğitiminin mühleti 4 periyot olacak. Bu mühlet, öğretmen adayının mezun olduğu yükseköğretim programına nazaran 3 devir olarak uygulanabilecek. Hazırlık eğitiminin içeriği, müddeti ve hazırlık eğitimine ait öbür konular Bakanlıkça çıkarılacak yönetmelikle belirlenecek.
Hazırlık eğitimine alınacakların belirlenmesi
Hazırlık eğitimine alınacaklarda aranacak koşullar şöyle:
“Türk vatandaşı olmak, kamu haklarından yoksun bulunmamak, Türk Ceza Kanunu’nda belirtilen mühletler geçmiş olsa bile, taammüden işlenen bir kabahatten ötürü 1 yıl yahut daha fazla mühletle mahpus cezasına ya da affa uğramış olsa bile devletin güvenliğine karşı hatalar, Anayasal tertibe ve bu tertibin işleyişine karşı kabahatler, zimmet, irtikap, rüşvet, hırsızlık, dolandırıcılık, sahtecilik, itimadı berbata kullanma, hileli iflas, ihaleye fesat karıştırma, edimin ifasına fesat karıştırma, cürümden kaynaklanan malvarlığı kıymetlerini aklama, kaçakçılık, uyuşturucu yahut uyarıcı husus imal ve ticareti, uyuşturucu yahut uyarıcı unsur kullanılmasını kolaylaştırma, kullanmak için uyuşturucu yahut uyarıcı husus satın almak, kabul etmek yahut bulundurmak ya da uyuşturucu yahut uyarıcı unsur kullanmak, hayasızca hareketler, müstehcenlik ve fuhuş cürümleri ile cinsel dokunulmazlığa karşı hatalardan mahkum olmamak, devlet memurluğundan çıkarılmamış yahut düzenlemeye nazaran öğretmenliği sona ermemiş olmak, askerlikle ilgisi bulunmamak, muvazzaf askerlik hizmetini yapmış yahut muvazzaf askerlik hizmeti ertelenmiş ya da yedek sınıfa geçirilmiş olmak, öğretmenliğe atanacağı alan için Bakanlıkça belirlenen yükseköğretim programlarından mezun olmak, Ölçme, Seçme ve Yerleştirme Merkezi Başkanlığı tarafından yapılan imtihanlardan alanlara nazaran Bakanlıkça belirlenecek imtihan puanına sahip olmak, sıhhat durumu tarafından öğretmenlik vazifesini yapmasına mani bir durumu olmamak.”
Hazırlık eğitimine alınacak adaylar, atama müsaadesi verilen durum sayısını geçmemek üzere, imtihan puanı üstünlüğüne göre belirlenecek.
Terörle Mücadele Kanunu, Toplumsal Hizmetler Kanunu ve ulusal sportmen kapsamındaki öğretmen adaylarının hazırlık eğitimine alınmasında, “sınav puanına sahip olmak” kuralı dışındaki başka koşullar aranacak.
Hazırlık eğitimine alınacaklara güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması yapılacak.
Hazırlık eğitiminde başarı
Hazırlık eğitiminde her bir teorik dersten en az iki yazılı imtihan yapılacak. Her bir dersten not ortalaması 100 üzerinden 60 ve üzerinde olanlar başarılı sayılacak.
Teorik derslerden başarısız olanlara, başarısız oldukları her bir ders için ek bir imtihan hakkı verilecek. Ek imtihandan 60 ve üzerinde puan alanlar ilgili dersten başarılı sayılacak. Ek imtihanlar sonunda rastgele bir dersten başarısız olanların Akademi ile ilişiği kesilecek.
Hazırlık eğitiminde edinilen bilgi, marifet, tavır ve davranışların eğitim öğretim ortamına yansıtılmasındaki muvaffakiyet seviyesini belirlemek maksadıyla öğretmen adayı 3 defa değerlendirmeye tabi tutulacak.
Söz konusu kıymetlendirme, uygulamadan sorumlu eğitim işçisi, uygulamanın yapıldığı eğitim kurumunun müdürü ve uygulama öğretmeni tarafından, Bakanlıkça belirlenen öğretmenlik mesleği yeterlikleri temel alınarak Akademi tarafından öğretmenlik atama alanlarına nazaran oluşturulan kıymetlendirme formu üzerinden yapılacak.
Uygulamadan sorumlu eğitim personeli, eğitim kurumu müdürü ve uygulama öğretmeni tarafından başka ayrı doldurulan kıymetlendirme formlarında verilen puanların aritmetik ortalaması alınarak kıymetlendirme puanı belirlenecek.
Birinci kıymetlendirme puanının yüzde 20’si, ikinci kıymetlendirme puanının yüzde 30’u, üçüncü kıymetlendirme puanının yüzde 50’si alınarak uygulamalı ders muvaffakiyet puanı belirlenecek.
Öğretmen adaylarından uygulamalı ders muvaffakiyet puanı 100 üzerinden 70 ve üzerinde olanlar başarılı sayılacak. Uygulamalı derslerde başarısız olanların Akademi ile ilişiği kesilecek.
Hazırlık eğitiminin sonunda, teorik derslerin muvaffakiyet notlarının aritmetik ortalamasının yüzde 40’ı, uygulamalı derslerin muvaffakiyet notlarının aritmetik ortalamasının yüzde 60’ı toplanarak atamaya temel muvaffakiyet puanı belirlenecek.
Hazırlık eğitimine devam zarurî olacak. Öğretmen adaylarından belgeye dayalı sıhhat mazeretleri sebebiyle hazırlık eğitimi mühletince toplam 20 gün ve üzeri hazırlık eğitimine katılamayan yahut katılamayacak olanların, mazeretlerinin ortadan kalkmasını takip eden birinci hazırlık eğitimi programına tekrar alınmak üzere kayıtları dondurulacak. Evraka dayalı sıhhat mazeretleri dışında öğretmen adaylarına mazeretlerine bağlı olarak hazırlık eğitimi mühletince 10 güne kadar müsaade verilebilecek.
Akademi ile ilişiğin kesilmesi
Öğretmen adaylarından, “hazırlık eğitimine alınacakların belirlenmesi”ni düzenleyen ilgili husustaki kurallardan rastgele birini taşımadığı sonradan anlaşılanların yahut hazırlık eğitimi sırasında bu kurallardan rastgele birini kaybedenlerin, disiplin soruşturması sonucunda Akademiden çıkarma ile tecziye edilenlerin, hazırlık eğitiminde başarısız olanların Akademi ile ilişiği kesilecek.
Öğretmen adaylarına uygulanacak disiplin cezalarıyla bu cezalara karşılık gelen fiil ve davranışlar da belirleniyor.
Buna nazaran, “öğretmen adayına, fiil ve davranışında kusurlu olduğunun bildirilmesi” olarak tanımlanan kınama cezasını gerektiren fiil ve davranışlar şöyle:
“Ders, seminer, imtihan, uygulama ve öteki eğitim öğretim ortamlarında yürütülen çalışmaların tertibini bozmak, bu çalışmalara geç gelmeyi yahut erken ayrılmayı alışkanlık haline getirmek. İmtihanlarda kopya çekmeye teşebbüs etmek. Hazırlık eğitimine mazeretsiz olarak toplam 2 gün katılmamak. Akademinin sunduğu imkanlardan hakkı olmaksızın yararlanmak yahut bu imkanlardan diğerini yararlandırmak. Akademi işçisini ya da öğretmen adaylarını kaba veya yaralayıcı kelamla rencide etmek. Akademinin tertip ve işleyişini olumsuz etkileyen davranışlarda bulunmak. Akademide yürütülen eğitim faaliyetlerine ait ses yahut imgeleri ilgili mevzuatında belirlenmiş yollar dışında paylaşmak.”
Yapılacak ödemelerden 10’da 1 oranında kesinti yapılmasını gerektiren fiil ve davranışlar ise şöyle:
“Akademi yetkililerince istenilen bilgileri kasıtlı olarak eksik yahut gerçeğe ters bildirmek. Akademiye ilişkin alanlarda alkollü içki içmek yahut Akademiye sarhoş gelmek. Hazırlık eğitimine mazeretsiz olarak toplam 4 gün katılmamak. Kasıtlı olarak Akademi bünyesinde mevcut bina, demirbaş eşya ve gibisi malzemeyi tahrip etmek yahut bilişim sistemine ziyan vermek. Bireylerin erdem ve haysiyetini zedeleyen kelam, davranış yahut yazılı aksiyonlarda bulunmak. Akademi işçisini yahut öğretmen adaylarını tehdit etmek. İmtihanlarda kopya çekmek yahut çektirmek.”
Öğretmen adayını “Akademiden çıkarılmasını gerektiren fiil ve davranışlar” da hüküm altına alınıyor.
Disiplin Kurulu, Akademi Lideri tarafından Akademik Şura üyeleri ortasından 3, Akademide vazifeli daire liderleri ortasından 2 üye olmak üzere her bir eğitim programı müddeti için belirlenecek 5 üyeden oluşacak. Tıpkı yolla 5 yedek üye belirlenecek. Disiplin Kurulu birinci toplantısında kendi üyeleri ortasından bir üyeyi lider seçecek.
Öğretmen adaylarına ait mali ve toplumsal hükümler
Genel Heyette kabul edilen önerge ile öğretmen adaylarına, hazırlık eğitimi sürecinde yapılacak ödemede düzgünleştirmeye gidildi. Ödemeye temel olan gösterge sayısı 18 bin 650’den 23 bin 310’a yükseltildi. Bu ödeme, damga vergisi hariç rastgele bir vergi ve kesintiye tabi tutulmayacak. İlgili husus kapsamında kaydı dondurulanlara bu müddet boyunca ödeme yapılmayacak.
Öğretmen adaylarından askerlik yükümlülüğü bulunanların askerlik hizmetleri, Akademideki eğitimleri müddetince ertelenecek.
Öğretmen adayları hazırlık eğitim müddetlerinde Toplumsal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu kapsamında genel sıhhat sigortalısı sayılacak. Bu bireyler ismine Toplumsal Güvenlik Kurumuna ödenecek primler, öğretmen adaylarına birinci fıkrada öngörülen ödemeden bağımsız olarak Bakanlık bütçesinden karşılanacak.
Sözleşmeli öğretmenlikte istihdam
Hazırlık eğitimini muvaffakiyetle tamamlayanlar ve gerekli kuralları taşıyanlar, Devlet Memurları Kanunu kapsamında kontratlı öğretmen olarak istihdam edilecek.
Sözleşmeli öğretmenlerin, eğitim kurumlarına yerleştirilmeleri atamaya temel muvaffakiyet puanı temel alınarak tercihleri doğrultusunda yapılacak. Tercihte bulunmayanlarla tercihlerine yerleşemeyenlere boş kalan eğitim kurumları için yine tercih hakkı verilecek.
İkinci tercih periyodunda tercihte bulunmayanlarla tercihlerine yerleştirilemeyenler Bakanlıkça kurayla yerleştirilecek.
Genel Konseyde kabul edilen önergeyle, yerleştirildikleri eğitim kurumlarında mazeretsiz olarak vazifeye başlamayanlar ile vazifeye başladığı halde mazeretsiz olarak misyonlarından ayrılanlar, hazırlık eğitimi sonunda aldıkları atamaya temel muvaffakiyet puanıyla kontratlı öğretmenlik için yine müracaatta bulunamayacak ve yerleştirildikleri tarih prestijiyle 3 yıllık hazırlık eğitimine alınmamasına yönelik mühlet 1 yıla indirildi.
Sözleşmeli öğretmenler, can güvenliği ve sıhhat mazeretleri hariç olmak üzere, 3 yıl mühletle öbür bir yere atanamayacak. Aile birliği mazeretine bağlı yer değiştirmelerde kontratlı olarak istihdam edilen öğretmenin eşi bu öğretmene tabi olacak.
Sözleşmeli öğretmenlikte istihdam ve bu unsurun uygulanmasına ait öteki konular Bakanlıkça çıkarılacak yönetmelikle belirlenecek.
Kadrolu öğretmenliğe atama
3 yıllık çalışma müddetini tamamlayan kontratlı öğretmenler talepleri halinde vazife yaptıkları yerde öğretmen kadrolarına atanacak. Öğretmen takımlarına atananlar mazerete bağlı olarak yapılacak yer değiştirmeler hariç olmak üzere 1 yıl müddetle yer değiştiremeyecek.
Öğretmen takımlarına atananların kontratlı öğretmen pozisyonlarında geçirdikleri hizmet müddetleri, tahsil durumlarına nazaran yükselebilecekleri dereceleri aşmamak kaydıyla kazanılmış hak aylık derece ve kademelerinin tespitiyle hizmet puanı hesaplamasında dikkate alınacak. Bunlar, atandıkları takımın mali ve toplumsal haklarına misyona başladığı tarihi takip eden ay başından itibaren hak kazanacak ve evvelki konumlarında aldıkları mali ve toplumsal haklar hakkında rastgele bir mahsuplaşma yapılmayacak.
Öğretmen ve yöneticilere, vazife yaptıkları her takvim yılı karşılığında hizmet puanı verilecek.
Yer değişikliği
Öğretmenlerin mazeret durumlarına ve isteğe bağlı yer değiştirmeleri, Bakanlığın öğretmen ihtiyacı ve öğretmenin tercihi dikkate alınarak hizmet puanı üstünlüğüne nazaran yapılacak.
Öğretmenlerin nitelikleri ve seçimi, hazırlık eğitimi, hazırlık eğitimine alınacakların belirlenmesi, hazırlık eğitiminde muvaffakiyet, Akademi ile ilişiğin kesilmesi, disiplin cezaları ve disiplin cezası gerektiren fiil ve davranışlar, disiplin kurulu ve disiplin cezalarının uygulanmasına ait konular, öğretmen adaylarına ilişkin mali ve toplumsal kararlar ile kontratlı öğretmenlikte istihdama ait kararlar 1 Eylül 2025 prestijiyle yürürlüğe girecek.
Öğretmen ve yöneticilere yönelik mesleksel gelişim faaliyetleri
Kabul edilen unsurlara nazaran, Ulusal Eğitim Bakanlığınca öğretmen ve yöneticilerin mesleki gelişimlerinde sürekliliği sağlamak üzere planlı, sürdürülebilir, izlenebilir ve mesleksel uygulamalarla bütünleşik mesleksel gelişim faaliyetleri düzenlenecek. Bu faaliyetler, merkezi yahut mahalli olarak gerçekleştirilebilecek.
Öğretmen ve yöneticilere yönelik düzenlenecek mesleksel gelişim faaliyetleri; talep ve gereksinimlere, eğitim alanında yaşanan değişim ve gelişmeler ile Bakanlık siyasetlerine uygun olarak belirlenecek. Bakanlıkça öğretmen ve yöneticilerin kişisel ve mesleksel gelişimleri için vazife yaptıkları okul çeşidi ve kademesi ile atama alanları dikkate alınarak beşer yıllık devirleri içeren kişisel mesleksel gelişim planları hazırlanacak.
Mesleki gelişim faaliyetleri sistemli olarak izlenecek, pahalandırılacak ve kıymetlendirme sonuçları planlanacak mesleksel gelişim faaliyetlerinde dikkate alınacak. Öğretmen ve yöneticilerin mesleki gelişimlerine ait oluşturulacak planlar, programlar, uygulama ve uygulamaların kıymetlendirilmesine ait yol ve temeller Bakanlıkça çıkarılacak yönetmelikle belirlenecek.
Kariyer basamakları
Öğretmenlik mesleği; öğretmen, uzman öğretmen ve başöğretmen olmak üzere üç meslek basamağından oluşacak. Öğretmenlerden; öğretmenlikte en az 10 yıl hizmeti olan, kademe ilerlemesinin durdurulması cezası bulunmayan ve Akademi tarafından uzman öğretmenlik için düzenlenen eğitimi tamamlayanlara uzman öğretmen ünvanı verilecek.
Uzman öğretmenlerden; uzman öğretmenlikte en az 10 yıl hizmeti olan, kademe ilerlemesinin durdurulması cezası bulunmayan ve Akademi tarafından başöğretmenlik için düzenlenen eğitimi tamamlayanlara başöğretmen unvanı verilecek. Kademe ilerlemesinin durdurulması cezası almış olanlar, cezaları özlük belgesinden silindikten sonra uzman öğretmen veya başöğretmen ünvanı için müracaatta bulunabilecek.
Öğretmen unvanından, bu vazifeye atanmanın atamaya yetkili amir tarafından onaylandığı tarihten, uzman öğretmen veya başöğretmen ünvanından ise uzman öğretmen/başöğretmen sertifikasının düzenlendiği tarihten itibaren yararlanılacak. Uzman öğretmen veya başöğretmen ünvanı alanlara her unvan için farklı ayrı olmak üzere bir derece verilecek. Öğretmenlik mesleği meslek basamaklarında ilerlemede müracaat, sertifikaların düzenlenmesi ile uygulamaya ait öbür konular, Bakanlıkça çıkarılacak yönetmelikle belirlenecek.
Yönetici görevlendirme
Eğitim kurumu müdürü veya müdür yardımcısı olarak birinci kere görevlendirilecek adaylar, Ulusal Eğitim Akademisi tarafından düzenlenen yönetici yetiştirme programına alınacak. Bu programa katılacak yönetici adayları, yazılı ve/veya kelamlı imtihanlardan 60 ve üzerinde puan alanlar ortasından puan üstünlüğüne nazaran belirlenecek. Yazılı ve kelamlı imtihanın birlikte yapılması halinde muvaffakiyet puanı, yazılı ve kelamlı imtihan puanının aritmetik ortalaması alınarak tespit edilecek.
Yönetici yetiştirme programına alınanlardan, bu program sonunda yapılan yazılı imtihanda 60 ve üzerinde puan alanlar başarılı sayılacak. Bunlar tercihleri de dikkate alınarak bu fıkraya nazaran yapılan yazılı imtihanda alınan puan üstünlüğüne nazaran vali onayı ile yönetici olarak görevlendirilecek. Yöneticiler 4 ders yılı için görevlendirilecek, birebir eğitim kurumunda birebir unvanla en fazla 8 ders yılı vazife yapabilecek.
Yöneticilerin birebir eğitim kurumunda yahut bir öbür eğitim kurumuna yine yönetici olarak görevlendirilmelerinde Bakanlıkça belirlenecek muvaffakiyet ölçütleri dikkate alınacak. Bu husus kapsamındaki görevlendirmeler, özlük hakları, atama ve terfi istikametinden kazanılmış hak doğurmayacak.
Bu unsura ait öteki konular Bakanlıkça çıkarılacak yönetmelikle belirlenecek ve düzenleme 1 Eylül 2025’te yürürlüğe girecek.
Yurt içi yahut yurt dışında, yerli yahut yabancı kurum ve kuruluşlarla yahut başka ülkelerle iş birliği muahedesi çerçevesinde kurulan ve ulusal yahut memleketler arası proje yürüten okul ve kurumlara, Bakan onayıyla özel program ve proje uygulayan okul ve kurum olarak seçilenler ile Bakan onayıyla doğrudan Bakanlık merkez teşkilatına bağlanan kurumlara yapılacak öğretmen atamaları ve yönetici görevlendirmeleri Bakan tarafından yapılacak.
Yükseköğretim Kanunu’nun ilgili unsuru kapsamında üniversitelerde vazife yapan öğretim elemanlarına birinci fıkra kapsamında okul müdürlüğü vazifesi verilebilecek.
Öğretmen ve yöneticilere üstün muvaffakiyet dokümanı ve ödül verilebilecek
Genel Kurul’da kabul edilen hususlara nazaran, öğretmen ve yöneticilere Devlet Memurları Kanunu kapsamında muvaffakiyet dokümanı, üstün muvaffakiyet evrakı ve ödül verilebilecek.
Öğretmen ve yöneticiler hakkında Devlet Memurları Kanunu disiplin kararları uygulanacak. Lakin öğretmen ve yöneticilerden; öğrencilere ve eğitim süreçlerine ait ses yahut imgeleri ilgili mevzuatında belirlenmiş tarzlar dışında paylaşanlara kınama; ilgili mevzuatı gereği yapılanlar dışında öğrencilere menfaat karşılığında özel ders veren yahut özel ders için yönlendirme yapanlara, öğretmenlik mesleğiyle bağdaşmayacak biçimde öğrencilere olumsuz örnek teşkil edecek kelam, davranış, hal ve hareketlerde bulunanlara, öğrencilerin ders muvaffakiyetlerinin değerlendirilmesinde taraflı davrananlara, eğitim öğretim sürecinde Bakanlıkça onaylanan öğretim programının belirlediği hedef ve amaçlara karşıt faaliyet ve uygulamalar yapanlara aylıktan kesme cezası verilecek.
Devlet Memurları Kanunu’nun ilgili kararları gizli kalmak kaydıyla, Türk Ceza Kanunu’nda düzenlenen uyuşturucu yahut uyarıcı unsur imal ve ticareti, uyuşturucu ya da uyarıcı husus kullanılmasını kolaylaştırma, kullanmak için uyuşturucu yahut uyarıcı husus satın almak, kabul etmek veyahut bulundurmak ya da uyuşturucu yahut uyarıcı husus kullanmak, hayasızca hareketler, müstehcenlik ve fuhuş cürümleri ile cinsel dokunulmazlığa karşı kabahatlerden mahkum olanların öğretmenliği sona erecek.
