Öğretmenlik Meslek Kanunu’nda Son Gelişmeler
Öğretmenlik Meslek Kanunu, son zamanlarda Anayasa Mahkemesi’nin verdiği kararlarla gündeme geldi. Geçtiğimiz yıl, 7354 sayılı Öğretmenlik Meslek Kanunu’nda yapılan iptal başvurusu sonucunda bazı maddelerin yürürlükten kaldırılmasına karar verildi. Bu gelişmeler üzerine Milli Eğitim Bakanlığı, kanunda yeni düzenlemeler yapmak üzere bir taslak çalışması başlattı. Bakan Yusuf Tekin, konuyla ilgili olarak, “Benim tahminim, mayıs ayı içerisinde yeni düzenlemelerin yasalaşacağını öngörüyorum.” şeklinde açıklamalarda bulundu.
Öğretmenlik Meslek Kanunu, eğitim ve öğretim hizmetlerini yürütmekle görevli öğretmenlerin atamaları, mesleki gelişimleri ve kariyer basamaklarında ilerlemelerini düzenleyen bir yapı sunmaktadır. Bu kanun, üç ana bölümden oluşmaktadır.
Öğretmenlik Meslek Kanunu Ne Zaman Değişecek?
Bakan Yusuf Tekin, Anayasa Mahkemesi’nin kararının ardından Öğretmenlik Meslek Kanunu’ndaki değişiklikler hakkında şu ifadeleri kullandı: “Sanırım birkaç gün içerisinde kamuoyuyla taslağımızı paylaşmış oluruz.” Ayrıca, bu konu üzerinde yapılan çalışmalarda bir taslak metin hazırlandığını belirterek, “Bu taslağı diğer kamu kurumlarıyla, Cumhurbaşkanı ve Yardımcımızın başkanlığında oluşturulacak bir kurulda tartışacağız. Öğretmenlik mesleğinin tanımından itibaren, öğretmenlik mesleğinin itibarının artırılması, öğretmene yönelik şiddet, öğretmenlerin hak ve sorumlulukları gibi konulara değinen kapsamlı bir Meslek Kanunu hazırlamaktayız.” dedi.
Öğretmenlik Meslek Kanunu’ndaki İptal Edilen Maddeler
Geçtiğimiz temmuz ayında Anayasa Mahkemesi, Öğretmenlik Meslek Kanunu’nun bazı maddelerinin iptaline karar verdi. İptal edilen altı madde arasında şunlar yer aldı:
- Aday öğretmenlerin, Adaylık Değerlendirme Komisyonu tarafından gerçekleştirilen değerlendirme sonucunda mesleğe atanması.
- Aday Öğretmen Yetiştirme Programı’na mazeretsiz katılmayanlar ile bu program sonunda başarısız olanların atanamayacağına dair hükümler.
- Öğretmenlerin adaylık sürecindeki yetiştirmeye ilişkin diğer usul ve esasların yönetmelikle belirlenmesine dair hükümler.
Anayasa Mahkemesi, uzman öğretmenler için “mesleki gelişim alanlarında uzman öğretmenlik için öngörülen asgari çalışmaları tamamlamış olan” ifadesini ve başöğretmenler için “mesleki gelişim alanlarında başöğretmenlik için öngörülen çalışmaları tamamlayanlar” ibaresini de iptal etti.
Öğretmenlik Meslek Kanunu Maddeleri
BİRİNCİ BÖLÜM
Amaç ve Kapsam
Madde 1 – (1) Bu Kanunun amacı, eğitim ve öğretim hizmetlerini yürütmekle görevli öğretmenlerin atamaları ve mesleki gelişimleri ile kariyer basamaklarında ilerlemelerini düzenlemektir.
Madde 2 – (1) Bu Kanun, eğitim ve öğretim hizmetlerini yürüten öğretmenleri kapsamaktadır.
İKİNCİ BÖLÜM
Öğretmenlik Mesleği
Madde 3 – (1) Öğretmenlik, eğitim ve öğretim ile ilgili yönetim görevlerini üstlenen özel bir ihtisas mesleğidir. Öğretmenler, Türk Millî Eğitiminin amaçları ve temel ilkeleri ile öğretmenlik mesleği etik ilkelerine uygun olarak görevlerini yerine getirmekle yükümlüdür.
(2) Öğretmenlerin çalışma şartları, eğitimde kalitenin artırılması için belirlenen hedeflere ulaşmak amacıyla düzenlenmektedir.
(3) Öğretmenlik mesleğine hazırlık, genel kültür, özel alan eğitimi ve pedagojik formasyon/öğretmenlik meslek bilgisi ile sağlanmaktadır.
(4) Öğretmenlik mesleği; aday öğretmenlik döneminden sonra öğretmen, uzman öğretmen ve başöğretmen olmak üzere üç kariyer basamağına ayrılmaktadır.
Öğretmenlerin Nitelikleri ve Seçimi
Madde 4 – (1) Öğretmen adaylarında genel kültür, özel alan eğitimi ve pedagojik formasyon/öğretmenlik meslek bilgisi açısından aranacak nitelikler Millî Eğitim Bakanlığınca belirlenmektedir.
(2) Öğretmenler, öğretmen yetiştiren yükseköğretim kurumlarından ve bunlara denkliği kabul edilen yurt dışı yükseköğretim kurumlarından mezun olanlar arasından seçilmektedir.
Aday Öğretmenlik
Madde 5 – (1) Aday öğretmenliğe atanabilmek için, 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 48. maddesinde belirtilen şartlara ek olarak, yönetmelikle belirlenen yükseköğretim kurumlarından mezun olma, güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması yapılmış olma ve yapılacak sınavlarda başarılı olma şartları aranmaktadır.
(2) Adaylık süresi bir yıldan az, iki yıldan fazla olamaz. Bu süre içinde, zorunlu haller dışında aday öğretmenlerin görev yeri değiştirilemez.
(3) Aday öğretmenler, eğitim ve uygulamadan oluşan Aday Öğretmen Yetiştirme Programına tabi tutulur. Adaylık süreci sonunda yapılan değerlendirme sonucunda başarılı olanlar öğretmenliğe atanır.
(4) Aday öğretmenlerden; atanma niteliklerinden herhangi birini taşımadığı sonradan anlaşılanlar, adaylık süresi içinde herhangi bir şartı kaybedenler, adaylık sürecinde ceza alanlar ve mazeretsiz olarak Aday Öğretmen Yetiştirme Programına katılmayanların görevine son verilir ve üç yıl süreyle öğretmenlik mesleğine alınmazlar.
(5) Aday öğretmenlerin adaylık sürecinde yetiştirilmelerine esas Aday Öğretmen Yetiştirme Programı ve Adaylık Değerlendirme Komisyonunun oluşumu ile aday öğretmenlik sürecine ilişkin diğer usul ve esaslar yönetmelikle düzenlenir.
Öğretmenlik Kariyer Basamakları
Madde 6 – (1) Aday öğretmenlik dâhil öğretmenlikte en az on yıl hizmeti bulunanlardan; mesleki gelişime yönelik düzenlenen Uzman Öğretmenlik Eğitim Programını başarıyla tamamlayanlar, uzman öğretmen unvanı için yapılacak yazılı sınava başvuruda bulunabilir. Yazılı sınavı 70 ve üzeri puanla geçenler başarılı sayılır.
(2) Uzman öğretmenlikte en az on yıl hizmeti bulunan uzman öğretmenler, mesleki gelişime yönelik Başöğretmenlik Eğitim Programını tamamladıktan sonra başöğretmen unvanı için yazılı sınava başvurabilir. Yine, bu sınavda 70 ve üzeri puan alanlar başarılı sayılır.
(3) Yüksek lisans eğitimini tamamlayanlar, uzman öğretmen unvanı için öngörülen yazılı sınavdan muaf tutulur. Doktora eğitimini tamamlayanlar da başöğretmen unvanı için aynı haktan yararlanır.
(4) Eğitim kurumu yöneticiliği ve sözleşmeli öğretmenlikte geçen süreler, öğretmenlik hizmet süresinin hesabında dikkate alınır.
(5) Uzman öğretmen veya başöğretmen unvanı alanlara her unvan için ayrı bir derece verilir.
(6) Kademe ilerlemesinin durdurulması cezası almış olanlar, cezaları silindikten sonra uzman öğretmen veya başöğretmen unvanı için başvuruda bulunabilir.
(7) Öğretmenlik mesleği kariyer basamaklarında ilerlemeye ilişkin usul ve esaslar yönetmelikle düzenlenir.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Çeşitli ve Son Hükümler
Madde 7 – (1) Bu Kanunda hüküm bulunmayan hallerde; 222 sayılı İlköğretim ve Eğitim Kanunu, 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu, 1739 sayılı Millî Eğitim Temel Kanunu ile diğer kanunların bu Kanun ile çelişmeyen hükümleri uygulanır.
Madde 11 – (1) Bu Kanunun 8. maddesi 15/1/2023 tarihinde, diğer maddeleri ise yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
Madde 12 – (1) Bu Kanun hükümlerini Cumhurbaşkanı yürütür.
